نفقه چیست ؟
نفقه به معنای تأمین مایحتاج زندگی است و به‌محض وقوع عقد ازدواج زوج موظف به پرداخت نفقه به زوجه است.
نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضع زن از قبیل مسکن، البسه، غذا ،اثاث خانه و هزینه‌های درمانی و ..
البته نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد این است که پرداخت نفقه زوجه منوط به شأن زوجه و نحوه زندگی او قبل از ازدواج است.
شرایط پرداخت نفقه زوجه چیست ؟
نفقه در صورتی به زوجه تعلق می‌گیرید که ایشان تمکین کند. دو نوع تمکین داریم: 1- تمکین عام 2- تمکین خاص
تمکین عام یعنی اطاعت از مرد در امور زندگی هست . مانند سکونت در منزلی که شوهر انتخاب کرده ، عدم خروج از منزل بدون اجازه از شوهر و حسن معاشرت با شوهر که عبارت است از خوش‌رفتاری با شوهر و…
تمکین خاص به معنای انجام روابط زناشویی بین زوجین است. در ماده 1108 قانون مدنی به موضوع تمکین عام اشاره شده است و درصورتی‌که زوجه تمکین نکند به ایشان نفقه تعلق نمی‌گیرد.
زوجه موظف به تمکین عام و تمکین خاص از زوج است و فقط در تمکین خاص درصورتی‌که به او مهریه پرداخت‌نشده باشد می‌تواند از حق حبس خود استفاده کرده و تمکین خاص نکند.
درصورتی‌که زوجه تمکین نکند ناشزه محسوب می‌شود.
در چه صورتی زوجه موظف به تمکین خاص نیست؟
درصورتی‌که زوج بیماری مقاربتی داشته باشد و خوف سرایت آن وجود داشته باشد زوجه می‌تواند از انجام وظایف زناشویی خودداری کند.
آیا زوجین می‌توانند ضمن عقد نکاح دائم یا بعدازآن با توافق یکدیگر پرداخت نفقه را از زوج سلب و ساقط نمایند؟
در پاسخ باید گفت تکلیف پرداخت نفقه زوجه در عقد دائم ناشی از حکم قانون است و ریشۀ قراردادی ندارد به همین دلیل طرفین ضمن عقد نکاح یا بعدازآن حق اسقاط این تکلیف را ندارند. ضمنا مراجعه افراد به دفاتر اسناد رسمی و توافق در خصوص نفقه عملاً ضمانت اجرایی ندارد.
چگونه نفقه خود را مطالبه کنیم ؟
با استناد به تبصره ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده۱۳۹۱، زوجه تا زمانی که در دوران عقد به سر می‌برد و حتی باکره هست می‌تواند به جهت عدم دریافت نفقه شکایت کیفری مطرح نماید. پس هم از طریق حقوقی هم کیفری نفقه قابل مطالبه است. هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع کند به حبس تعزیری درجه شش (شش ماه یک روز تا دو سال) محکوم می‌شود. تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و درصورتی‌که گذشت وی از شکایت در هر زمان تعقیب جزائی یا اجرای مجازات موقوف می‌شود.
آیا زوجه پس از طلاق مستحق نفقه است ؟
قانون‌گذار در ماده ۱۱۰۹ در این خصوص بیان داشته که: نفقۀ مطلقۀ رجعیه در زمان عده بر عهدۀ شوهر است مگر اینکه طلاق در حال نشوز واقع‌شده باشد؛ لیکن اگر عده از جهت فسخ نکاح یا طلاق بائن باشد زن حق نفقه ندارد مگردرصورت حمل از شوهر خود که در این صورت تا زمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت. پس در طلاق از نوع بائن نفقه به زوجه تعلق نمی‌گیرد.
آیا در عقد موقت به زوجه نفقه تعلق می‌گیرد؟
ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی:در عقد انقطاع زن حق نفقه ندارد، مگر اینکه شرط شده یا آنکه عقد مبنی بر آن جاری‌شده باشد.
آیا بعد از فوت مرد به زن و فرزندش نفقه تعلق می‌گیرد؟
بعد از فوت زوج زن عده وفات نگه می‌دارد و در عده وفات به زن نفقه تعلق می‌گیرد. به فرزندان نیز تا قبل از استقلال نفقه تعلق می‌گیرد. این نفقه از اموال همسر فوت‌شده و توسط کسی که اختیار اداره اموال به او سپرده‌شده پرداخت می‌گردد.
آیا در صورت صرف‌نظر کردن زوجه از نفقه و بخشیدن آن امکان مطالبه مجدد آن وجود دارد؟
زوجه نمی‌تواند در صورت بخشیدن مهریه چه در شورای حل اختلاف چه در دفاتر اسناد رسمی مجدداً آن را مطالبه کند.
در دفاتر اسناد رسمی، زوجه درصورتی‌که قصد صرف‌نظر کردن از حقوق مالی خویش را داشته باشد در سند اقرارنامه غیرمالی ، از نفقه و سایر حقوق مالی خود صرف‌نظر می‌نماید.
در صورت عدم توانایی زوج در پرداخت نفقه چه راهکار قانونی وجود دارد؟ زوج می‌تواند از دادگاه تقاضای اعسار کند و تقسیط نفقه را از دادگاه بخواهد و دادگاه با توجه به درآمد و شرایط زوج مبلغی را معین خواهد کرد
ثبت ديدگاه